تاریخ چوگان در ایران
بر اساس اسناد و مدارک تاریخی, بازی چوگان در ایران بیش از سه هزار سال قدمت دارد و در طول تاریخ ,بدون توقف در میان مردم رواج داشته و آن چنان با تاریخ و فرهنگ و هنر و ادبیات این سرزمین آمیخته به جزئی از هویت هر فرد ایرانی شده است .خوشبختانه هزاران سند مهم تاریخی از بازی چوگان مربوط به دوره های مختلف تاریخ به جا مانده است
مهرهای یافته شده مربوط به ۲ تا ۳ هزار سال پیش از میلاد با نقش گوی و چوگان و انجام این بازی در کهن ترین ادیان و آیین های دینی همچون آیین مهرپرستی و دین زرتشتی و گسترش آن در دوره امپراطوری هخامنشی و ساسانی و ادامه آن تا دوره معاصر, پشتوانه تاریخ طولانی این بازی ورزشی را در فلات پهناور ایران زمین به روشنی بیان می کند.
از دوران امپراطوری بزرگ هخامنشی که در سال ۵۵۹ پیش از میلاد تشکیل شده گزارشهای متعددی در دسترس است .در این دوره تربیت کودکان و نوجوانان ایرانی در تشکیلات آموزشی گسترده‌ای انجام می شد که هدف آن تربیت صحیح جسم و عقل کودکان از سنین پایین بوده است .
ه کودکان علاوه بر نظم و انضباط سوارکاری,بازی چوگان, تیراندازی, کوهنوردی, کشتی ,درختکاری و آماده کردن و صیقل دادن سلاح برای شکار و جنگ را می آموختند. بازی چوگان در دوره باستان علاوه بر تقویت قوای جسمی و فکری افراد و اسب های آنان, نشانه قدرت و ثروت نیز بوده است از این رو چوب چوگان که نشانه مشخصی از این بازی بوده به عنوان نماد و سمبل قدرت, شجاعت و اشرافیت بر روی انواع مهرهای شخصی و خانوادگی صاحب‌منصبان حکومتی و انواع وسایل دست ساز در دوره‌های مختلف تاریخ ثبت شده است.
به عنوان نمونه در مهر سیمین مشبک مربوط به سه هزار سال پیش از میلاد نقش گوی و چوگان مشخص است .همچنین در برخی از سکه های نقره پادشاهان محلی پارس پس از دوره هخامنشی (۲۵۰ سال پیش از میلاد )نقش دو چوب سر کج و دودایره در پشت سکه و تصویر پادشاه با تاج هخامنشی در روی سکه دیده می شود. استفاده از این نقش مایه( گوی و چوگان) مربوط به دوره های مختلف بعد از اسلام در ایران همچنان ادامه می یابد , این نشانه به شکلی تدریجی و طی زمان بسیار طولانی تکامل یافته و با طرح های گوناگون بر بسیاری از لوازم و ابزارهای زندگی ایرانیان نقش بسته است.
این بازی پرشور به عنوان مهمترین برنامه آموزشی تن و روان در تمامی نقاط ایران اجرا می شود .بدین سبب آنچنان با ذوق هنری مردم ایران آمیخته است که نشانه‌های مستقیم و غیر مستقیم آن در بسیاری از هنرهای ایرانی قابل پیگیری است .تصاویر چوگان بازان و نقوش نمادین بازی چوگان بر روی سفال ها و کاشی های لعاب دار در آثار قلمزنی شده فلزی, فرش ها و بافته های عشایری و روستایی ,کتب خطی ,چاپ سنگی و نقاشی ها دیده می شود .6
